Mesleki yeterlilik belgesi olmayana iş yok

Gebze’nin sınavla MYB vermeye yetkili tek firması Kaynes Eğitim’in kurucu ortağı Çetin Temel sınavda ustalığın yanı sıra iş güvenliğinin de sorulduğunu, sınavı geçemeyenin belge alamadığını söyledi. Belgeyi alamayan, işe de giremiyor!

Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun belge zorunluluğuna yönelik meslek kapsamları genişledi. 81 olan meslek sayısı 117’ye çıktı. İlave 36 meslek de devlet teşviki kapsamına alındı. Bu meslekler arasında özellikle inşaat işçisi (seviye 2), beden işçisi olarak tanımladığımız çalışanlar belge zorunluluğu kapsamına alındı. Bu çalışanlara yönelik bir meslek tanımı yapıldı. İnşaat işçisi mesleği artık belgeli olması gereken mesleklerden biri. Yani inşaatta çalışan, herhangi bir vasfı olmayan beden işçisi de artık bir meslek mensubu ve belirli bir sınavdan geçmek zorunda.

İNŞAATTA DA BELGE MECBURİ

Sınava girip başarılı olduğunda da devlet tarafından sınav ücreti kişilere iade ediliyor. Başarı ödüllendiriliyor, uygulama teşvik ediliyor. Yine aynı zamanda işverenler de belgeli personel çalıştırdığı zaman devlet SGK prim teşviki kapsamına alıyor. Yine inşaat işleri de çok tehlikeli ve tehlikeli işler sayıldığı için çalışanların belgeli olması zorunlu. Belgeli çalışan olmadığı taktirde işverenlere Çalışma Bakanlığı müfettişlerince ceza uygulaması yapılıyor.

İSTATİSTİKLERE HENÜZ ÇOK YANSIMADI

İş kazaları ve cinayetlerinin tarım iş kolundan sonra en yoğun yaşandığı inşaat iş kolunda durum böyle. Mesleki Yeterlilik Belgesi’nin iş kazaları ve cinayetlerinin ne derece önüne geçebileceğini önümüzdeki yılların istatistikleri gösterecek ama 2018 yılı rakamlarına göz attığımızda, henüz yansıyan bir şey yok ya da yüreklere su serpen bir düşüş söz konusu değil. Durumu ve Kaynes Eğitim’in sınav hizmetlerini Gebze’de mesleki yeterlilik belgesi vermeye yetkili Kaynes Eğitim’in kurucularından Çetin Temel ve Serdar Üklimek ile görüştük. Temel sorularımız üzerine şu yanıtları verdi:

CEZA DEĞİL TEŞVİK KONUŞULMALI

“İnşaat sektörü başta olmak üzere mesleki yeterlilik belgesinde cezadan önce teşvikleri konuşmamız lazım. Sektöre getirdiği bilinç düzeyindeki yükselme, iş kazalarındaki düşüş tarafını değerlendirdiğimizde sistem çok iyi. Sınavlar objektif olarak yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarından ve akreditasyon kapsamında yapılıyor. Sınavlar ISO 17024 personel belgelendirme standardı kapsamında ve Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun tanımladığı ulusal yeterliliklere uygun olarak yapılıyor.

USTALARIN DA YETERİLİLİĞİ ÖLÇÜLMELİ

İstanbul’da kimi belediyelerde inşaat ruhsatı başvurularında çalışanlar için MYB şartı arandığına dair uygulamalar olduğunu duyuyoruz. Bölgemizde de bu tür uygulamalara yönelinmesi halinde imar işlerine bir kalite gelecektir. Yani yapıyı yapan tasarlayan mühendisin, mimarın yanı sıra bu yapıyı yapan ustalarında yeterliğinin olup olmadığı mutlaka ölçülmelidir.

BİLİNÇ DÜZEYİNİ DE ÖLÇÜYORUZ

Biz inşaat sektörüyle ilgili sınavlarda işçinin sadece mesleki bilgisini ölçmüyoruz. El becerisinin, beceri ve yetkinliklerinin, kişinin iş güvenliği ve kalite konusundaki bilinç düzeyini de ölçüyoruz. Buna göre belgelendirmemizi yapıyoruz.

MYB’de mecburiyete kadar varan bu uygulamaların iş kazalarının önüne geçilmesinde önemli bir farkındalık oluşturacağı kanaatindeyiz. Sınavlarımıza katılan kişiler meslek becerisinde ne kadar üst düzeyde olurlarsa olsunlar iş güvenliğiyle ilgili bilgileri yoksa sınavlarımızda başarılı olmaları mümkün değildir. Hem performans hem teorik sınavda. Performansta da kişiyi çalışma alanına aldığımızda mutlaka iş güvenliği ile ilgili tüm bilgilerini uygulamalı olarak ölçüyoruz. Sınavlarımızda kişinin eksik bilgiyle geçmesi mümkün değildir.

DENETİMİ KİM YAPACAK?

6331 sayılı İş Güvenliği Kanunu çerçevesinde tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde iş güvenliği hizmetlerinin alınması zorunlu zaten. Yine bu kanuna bağlı olarak çıkartılan tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlarda mesleki eğitimkonulu tebliğe göre de belgesiz personel çalıştırılması zaten yasak. Ama bunun denetiminin belediye mi, SGK mı, Çalışma Bakanlığı iş müfettişleri mi; hangi elden yapılacağı konusunda henüz tam bir netlik bulunmuyor. Ama bunu bir sorumluluk duygusu hissederek işleten, bu sürece sahip çıkan belediyelerimiz var.

Umuyoruz önümüzdeki dönem daha çok belediye sahip çıkar. Bu şekilde iş kazalarındaki düşüş, yapı imalatı kalitesinde bir artışı beraberinde getirir. 10 katlı bir inşaatta çalışan duvar ustası, yüksekte çalışma emniyet kemerini kullanmasını bilmiyorsa oraya alınmayacak. Bu kaliteyi getirmemiz lazım. Bizim amacımız bu.

Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan inşaat açılışlarında belgeli, meslek kodu belirtilerek giriş yapılması gerektiği için mutlaka o kişilerin meslek konumları da sorgulanmalı.”

Yine son zamanlarda zorunluluk kapsamına giren mesleklerden bir tanesi olan köprülü vinç operatörleri, CNC operatörleri, ikinci el otomotiv piyasası alanlarına yönelik doğru, hızlı ve ciddi belgelendirme yaptıklarını kaydeden Temel söz konusu belgelerin başka ülkelerde de iş sahası açan uluslararası geçerliliğe sahip belgeler olduğunu kaydetti:

SEKTÖR KABULLENDİ SAHİP ÇIKTI

“Belge zorunluluğu getirilen mesleklerde sektörler konuyu kabullendi ve çok sahip çıkıyor. Özellikle ticaret ve sanayi odaları ve çatı kurumları TOBB, üniversiteler, sektör dernekleri, vakıflar gibi birçok kuruluş bizzat mesleki yeterlilik standartları ve sisteminin oluşturulmasında bileşenlerden bir tanesi. Buna Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu da dâhil. Hatta bu kurumlar da belgelendirme için yetki almış durumdalar.

SINAVLAR KONTROL ALTINDA

Bunlara ilave olarak da birçok ilde yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu TÜRKAK akreditasyonu ve MYK yetkisini alarak sınav ve belgelendirme hizmetleri veriyor. Bu hizmetlerin kalite güvencesi de MYK ve TÜRKAK tarafından yılda iki kez bizim gibi kuruluşlara yönelik denetimlerle sağlanıyor. Bunlara ek olarak da yıl içerisinde sınavlara plansız, programsız denetimler ve yanı sıra rastgele olacak şekilde sınav görüntüsü istenerek yapılan kayıt denetimleri ile sınavlar gözetime tabi tutulmaktadır.

Verilen belgeler ömür boyu geçerli olan değil süreli belgelerdir. Süre sonunda kişi belgesini yenilemekle yükümlüdür.”

Kaynes seminer ve sınavları 

tüm Türkiye’ye yayacak

Kaynes Eğitim kurucu ortağı Serdar Üklimek bir süre önce MYK işbirliğinde Güzeller OSB’de gerçekleşen toplantıya ilişkin değerlendirmesinde, katılım ve içerik açısından verimli bir toplantının gerçekleştiğini, arkasının geleceğini söyledi. Üklimek şunları kaydetti:

MYK TALEP ETTİ

“MYK birkaç toplantı daha talep etti ve bazı illeri bize de gönderdiler. Muğla, Edirne, Sinop, Yozgat, Ordu, Erzincan, Kayseri, Kütahya, Kastamonu, Sivas, Amasya, Balıkesir, Bilecik, Niğde, Aksaray, Burdur, Karaman ve Aydın illerinde seminer yapılması gerektiği bildirildi. Biz bu illerde de birer seminer organize etmek istiyoruz. Bu bilgi sektörümüzde tüm firmalara gönderildi ama sözü geçen illerin tamamında temsilciliklerimiz olduğu için, temsilcilerimizle birlikte çalışma gerçekleştireceğiz.

İSTİHDAM ve KALİBRASYON ARTIŞI

Kaynes belgelendirme kuruluşları açısından önemli bir yere sahip çünkü 35 alanda akredite ve akredite alan sayısı artacak. Kapsam genişletmeye gidiyoruz. Bu bağlamda MYK tarafından bizden beklenen çok daha fazla şeyler var. Biz de bunları emeklerimizi boşa çıkartmamak adına çalışan sayımızı ve kalibrasyonumuzu arttırarak, sınav yerlerimizi ve şehir dışındaki temsilcilerimizi çoğaltarak bu noktaları arttırmayı hedefliyoruz.

KÖPRÜLÜ VİNÇTE O BELGELER GEÇERSİZ!

Güzeller OSB’deki toplantıda MYB’deki teşvikler oldu. Özellikle köprülü vinç belgesinin MYK tarafından zorunlu hale gelmesi işlendi. Bir sorum üzerine, iş makineleri sürücü kurslarının vermiş olduğu belgenin şu an için geçersiz olduğu gibi bir bilgiye eriştik. Acil bir şekilde MYB köprülü vinç sınavı talebi alıyoruz ve onların sınavlarını gerçekleştirmeye başladık. Bununla beraber CNC operatörleri sınavlarına başladık. Diğer alanlarda yoğun şekilde devam ediyor.

DİĞER OSB’LERDE DE DÜZENLEYECEĞİZ

Semineri Güzeller OSB yönetimi de, MYK yetkilileri de beğendi. Hatta Gebze Bölgesi’nin önemli bir yer olduğunu, bu tarz toplantıların yılda bir seferden fazla düzenlenmesi gerektiğiyle ilgili bilgilendirmeler yaptı. Bizde MYK işbirliğinde Güzeller’de olduğu gibi diğer OSB müdürlüklerinde de benzer toplantılar gerçekleştireceğiz.

DAHA DA SIKLAŞACAK

Güzeller OSB’deki toplantıya TAYSAD TOSB, Plastikçiler ve Gebze OSB’den yetkililer katıldı. İMES OSB veya Tuzla Deri OSB tarafında bir toplantı gerçekleştirebiliriz. Gebze Bölgesi’ndeki 14’e yakın OSB olduğunu düşünürsek bu toplantıları daha sık yapmak gerektiğinin bilincindeyiz. MYK da bilincinde. Bizden daha büyük beklentileri var.”

3 bin metrekarede 

uygulamalı sınav

Kaynes Eğitim; Gebze’nin merkezinde bulunan 1250 metrekarelik eğitim ve sınav merkezi ve aynı zamanda yaklaşık 3 bin metrekarelik bir uygulamalı sınav merkezine sahip. Bu merkezlerde makine bakım, onarım, montaj, kaynak operatörü, çelik kaynağı, gaz altı kaynağı gibi meslekler; inşaat sektöründe kalıpçı, demirci, iskele kurum elemanı ve benzeri meslekler ve buna ek olarak da toplumsal hizmetler alanında belgelendirme yetkisine sahip olduğu meslekler var. Bunlar da kuaför (seviye 4) belgesi, güzellik uzmanlığı belgesi, makyaj uygulayıcısı, manikürist ve ağdacı meslekleri.

SAYILI KURULUŞLARDAN BİRİYİZ

Bu mesleklerle ilgili olarak Türkiye’de sayılı kuruluşlardan bir tanesi olduklarını belirten Çetin Temel, “Verdiğimiz belgelerin Çıraklık Eğitim Merkezleri’ndeki uzun süreçler sonunda sabredilerek alınan işyeri açma ve ustalık belgelerine denk gelmesi için de çalışmalar sürüyor. Yakın zamanda bizim verdiğimiz mesleki yeterlilik belgesini alan kişiler Çıraklık Eğitim Merkezleri’ndeki kuaförlük ve güzellik uzmanlığı ustalık sınavlarına direk, şartsız olarak girme hakkı kazanacaklar.

KALİTE GÜVENCELİ BİR SİSTEM

Bu da sektöre hem kolaylık, hem de büyük bir kalite getirecektir. Çünkü bizim sınavlarımızda başarılı olan adaylar kalite güvencesi sağlanmış bir sistemle sınavlarını vermekteler. Sınavlarımız kamera kayıtları altında gerçekleşiyor ve çok sıkı denetimlerle, objektif çerçevelerde yapıldığı içinde vatandaşlarımız MYB sahibi kişilerden hizmetini gönül rahatlığıyla alabileceklerdir.”

 MYB ZORUNLULUĞU OLAN MESLEKLER

AĞAÇ İŞLERİ KAĞIT/KAĞIT ÜRÜNLERİ – SEVİYE 3

Orman üretim işçisi, Orman yetiştirme ve bakım işçisi

ELEKTRİK/ELEKTRONİK - SEVİYE 3

Asansör Bakım ve Onarımcısı, Asansör montajcısı, Elektrik pano montajcısı

ELEKTRİK/ELEKTRONİK - SEVİYE 4

Asansör Bakım ve Onarımcısı, Asansör montajcısı, Elektrik pano montajcısı, Otomasyon sistemleri montajcısı,

ELEKTRİK/ELEKTRONİK - SEVİYE 5

Elektrik pano montajcısı, Asansör, İşletme elektrik bakımcısı,

ENERJİ – SEVİYE 3

Baca montaj personeli (Bacacı) Doğal gaz polietilen boru kaynakçısı,
Isıtma ve doğal gaz iç tesisat yapım personeli, Plastik kaynakçısı,  

ENERJİ – SEVİYE 4

Baca kontrol personeli (Bacacı), Doğal gaz ısıtma ve gaz yakıcı cihaz servis personeli, Doğal gaz altyapı yapım kontrol personeli, Doğal gaz işletme bakım operatörü, Doğal gaz polietilen boru kaynakçısı, Elektrik dağıtım şebekesi işletme bakım görevlisi, Röle görevlisi,

ENERJİ – SEVİYE 5

Elektrik dağıtımı scada operatörü,

İNŞAAT - SEVİYE 2

İnşaat işçisi,

İNŞAAT - SEVİYE 3

Ahşap kalıpçı, Alçı levha uygulayıcısı, Alçı sıva uygulayıcısı, Betonarme demircisi, Betoncu, Duvarcı, Endüstriyel boru montajcısı, İnşaat boyacısı, Isı yalıtımcısı, İskele kurum elemanı, Panel kalıpçı, PVC doğrama montajcısı, Seramik karo kaplamacısı, Ses yalıtımcısı, Sıvacı, Su yalıtımcısı, Tünel kalıpçı, Yangın yalıtımcısı

KİMYA PETROL LASTİK PLASTİK - SEVİYE 3

Plastik enjeksiyon üretim elemanı, Plastik profil üretim operatörü (Ekstrüzyon), Plastik şişirme ve film üretim operatörü (Ekstrüzyon),

KİMYA PETROL LASTİK PLASTİK - SEVİYE 4

Plastik enjeksiyon üretim elemanı,

METAL - SEVİYE 3

Alüminyum kaynakçısı, Çelik kaynakçısı, Doğal gaz çelik boru kaynakçısı, Frezeci, Makine bakımcı, Makine montajcısı, Metal kesimci, Metal levha işleme tezgâh işçisi, Metal sac işlemeci, NC/CNC tezgâh işçisi, Otomotiv sac ve gövde kaynakçısı, Refrakterci, Tornacı,

METAL – SEVİYE 4

CNC programcısı, Direnç kaynak ayarcısı, Frezeci, Hidrolik pnömatikçi, Kaynak operatörü, Makine bakımcı, Makine montajcısı, Metal kesim operatörü, Metal levha işleme tezgâh operatörü, Metal sac işlemeci, NC/CNC tezgâh işçisi, Otomotiv sac ve gövde kaynakçısı, Refrakterci, Tornacı,

METAL – SEVİYE 5

CNC programcısı, Hidrolik pnömatikçi, Makine bakımcı, NC/CNC takım tezgâhları elektrik/elektronik servis görevlisi, NC/CNC takım tezgâhları mekanik servis görevlisi, NC/CNC takım tezgâhları uygulama ve servis görevlisi,

OTOMOTİV – SEVİYE 3

Otomotiv boyacısı, Otomotiv kaportacısı, Otomotiv montajcısı, Otomotiv ön düzen ve balansçısı, Otomotiv sac şekillendirmecisi,

OTOMOTİV – SEVİYE 4

Motor testçisi, Motosiklet bakım onarımcısı, Otomotiv boya onarımcısı, Otomotiv boyacısı, Otomotiv elektrikçisi, Otomotiv gövde onarımcısı, Otomotiv kaportacısı, Otomotiv mekanikçisi, Otomotiv montajcısı, Otomotiv prototipçisi, Otomotiv sac şekillendirmecisi,

OTOMOTİV – SEVİYE 5

Motor testçisi, Otomotiv elektromekanikçisi, Otomotiv gövde onarımcısı, Otomotiv prototipçisi,

TEKSTİL HAZIR GİYİM DERİ – SEVİYE 2

İplik bitimişleri operatörü, İplik eğirme operatörü, 

TEKSTİL HAZIR GİYİM DERİ – SEVİYE 3

Bitimişlemleri operatörü, Boyama Operatörü, Ön iplik operatörü, Ön terbiye operatörü,

TEKSTİL HAZIR GİYİM DERİ – SEVİYE 4

Bitim işleri operatörü, Boyama Operatörü, Ön iplik operatörü, Ön terbiye operatörü,  

ULAŞTIRMA LOJİSTİK ve HABERLEŞME – SEVİYE 3

Köprülü vinç operatörü, Liman kuru yük operasyon elemanı (puantör), Liman pompa ve tank saha operatörü, Liman RTG operatörü, Liman SSG operatörü, Mobil vinç operatörü (MHC, sahil ve gemi vinci),

ULAŞTIRMA LOJİSTİK ve HABERLEŞME – SEVİYE 4

Liman operasyon planlamacısı, Tren makinisti,

SEVİYEYE DAİR..

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi – Seviye Tanımlayıcıları; “Bilgi”, “Beceri” ve “Yetkinlik” başlıkları altından 1’den 8’e kadar seviye ölçülerinde bulunmuştur. Zirve gerek rakamsal, gerek niteliksel olarak 8’dir. Mesleki Yeterlilik Belgesi’nde iki, üç, dört ve beşinci basamakların, “Beceri” tanımları şöyle:

2’nci seviye: Görevleri yerine getirmek ve olan basit sorunları çözmek için gerekli bilgiyi kullanma temel becerisine sahip olma.

3’ncü seviye: Görevleri yerine getirmek ve problemi çözmek için gerekli veri, yöntem ve araç gereçleri seçip kullanma becerilerine sahip olma.  

4’ncü seviye: Bir iş veya öğrenme alanına özgü iş ve işlemleri yerine getirmek ve sorunlara çözüm üretmek amacıyla bilişsel ve uygulamalı becerilere sahip olma.

5’nci seviye: Sınırları belirlenmiş soyut ve somut sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmede gerekli, kapsamlı, bilişsel ve uygulamalı becerilere sahip olma.