Fabrikaya mı? 'Cepheye' mi? Kocaeli'de ayda 7 kayıp!

2018 yılındaki iş cinayetleri istatistiklerine göre ilimiz Kocaeli’de geçen yıl her dört günde bir bir işçi, iş cinayetinde hayatını kaybetti. TMMOB Makine Mühendisleri Odası Gebze Temsilciliği İSG Komisyonu tarafından düzenlenen basın toplantısında, İş Sağlığı ve Güvenliği Meclisi – İSİG verileri kaynak gösterilen açıklamaya göre geçen yıl ilimizde 81 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Kocaeli bu rakamla listede İstanbul’dan sonra ikinci sırada yer aldı. Bir başka tanıma göre geçen yıl her ay 7 işçimizi iş cinayetlerinde kaybettik. Bir başka tanımla her 4-4.5 günde bir.

Basın toplantısında açıkladılar

Makine Mühendisleri Odası Gebze Temsilciliği’nde düzenlenen basın toplantısında rapor MMO Gebze İSG Komisyonu Başkanı Kamil Kılıç tarafından okundu. Kılıç’a toplantıda komisyonun başkan yardımcısı Özgür Aslanbaş ile birlikte MMO Gebze Yürütme Kurulu Başkanı Sinan Yücel, yürütme kurulu sekreteri Yasin Çelik, yürütme kurulu saymanı Erdem Sinan Sapaz, Gıda Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilcisi Sema Olkun Kopal ve MMO Gebze çalışanı Tanfer Yeşiltepe de eşlik etti.

Çalışma hayatı savaş alanından farksız

MMO Gebze İSG Komisyonu Başkanı Kamil Kılıç, “İSİG Meclisi ’nin 2018 yılında gerçekleşen iş cinayetleriyle ilgili istatistiki raporları yayınlamış olmasına binaen değerlendirmeleri sizlerle paylaşmak istiyoruz. Üzülerek belirtmemiz gerekir ki bir ülkenin girdiği savaştaki can kayıplarından bile fazlasını her yıl iş cinayetlerinde veriyoruz. Çalışma hayatı koşulları itibariyle savaş alanından farksız. İSİG Meclisi verilerine göre 2018 yılında en az 1923 işçi yaşamını yitirdi. Raporda meslek hastalığından kaynaklanan ayrıca 10 iş cinayeti tespitine de yer veriliyor” dedi. O istatistiki rakamlar şöyle:

İş cinayetlerinin aylara göre dağılımı:

Ocak (144), Şubat (128), Mart (130), Nisan (189), Mayıs (169), Haziran (151), Temmuz (201), Ağustos (185), Eylül (167), Ekim (179), Kasım (155), Aralık (126)

İş cinayetlerinde hayatını kaybedenlerin yüzde 82’si işçi/memur yani ücretli çalışanlar. Yüzde 18’i ise kendi namı ve hesabına çalışan çiftçi ve esnaf kesimi. Yine bu dilimde yoğunluk ise tarım iş kolunda.

2018 yılı iş cinayetlerinin iş kollarına göre dağılımı ise şöyle:

Tarım orman (457 – yüzde 24), İnşaat yol (438 – yüzde 23), Taşımacılık (233 – yüzde 12), Ticaret büro (118 – yüzde 6), Metal (114 – yüzde 6), Belediye, genel işler (88 – yüzde 5), Madencilik (57 - yüzde 3), Enerji (57 - yüzde 3), Konaklama (57 - yüzde 3) Gıda şeker (37 - yüzde 2) Diğer iş kolları (267 – yüzde 13)

Rapora göre iş cinayetlerinde ölüm nedenleri ise şöyle:

Trafik servis kazası (yüzde 21), Ezilme göçük (yüzde 20), Yüksektendüşme (yüzde 17), kalp krizi (yüzde 10), Elektrik çarpması (yüzde 6), Şiddet (yüzde 6), Zehirlenme boğulma (yüzde 4), İntihar (yüzde 4), Patlama yanma (yüzde 3), Nesne çarpması düşmesi (yüzde 2), Kesilme kopma (yüzde 1), Diğer nedenler (yüzde 6)

2018 yılındaki iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı ise şöyle:

14 yaş altı (23 çocuk işçi - yüzde 1), 15 – 17 yaş aralığı (44 çocuk/genç işçi - yüzde 2), 18 – 27 yaş arası (285 işçi – yüzde 15) 28 – 50 yaş aralığı (944 işçi - yüzde 49), 51 – 64 yaş aralığı (371 işçi - yüzde 20), 65 yaş üstü (98 işçi - yüzde 5), Bilinmeyen (yüzde 8)

İş cinayetlerinde ölen mülteci işçilerin geldikleri ülkeler:

Suriye (yüzde 43), Afganistan (yüzde 25), Azerbaycan (yüzde 4), Irak (yüzde 4), Pakistan (yüzde 4), Türkmenistan (yüzde 4), Gürcistan (yüzde 3), Diğer ülkeler (yüzde 13)

Yüzde 98’i sendikasız

İş cinayetlerinde ölen işçilerin yüzde 98’i sendikasız. Yüzde 2’lik dilimi sendikalı. Bu da sendikalı olan işyerlerinde iş cinayetlerinin ve kazalarının olmadığının göstergesi ancak yüzde 98’inin sendikasız olması, sendikal örgütlülüğün iş cinayetlerinin önüne geçilmesinde önemli bir etken olduğunu istatistikler ortaya koyuyor.

Şehirlere göre dağılımda İstanbul açık ara önde, Kocaeli ikinci sırada.

İstanbul (226), Kocaeli (81), Manisa (70), Bursa (69), Antalya (68), İzmir (66), Ankara (56), Aydın (56), Gaziantep (50), Adana (48), Denizli (45).

Uygun çalışma ortam ve yöntemleri sağlanmalıdır

Kamil Kılıç bu rakamları paylaştıktan sonra şöyle devam etti: “Bu kadar ağır tabloların arkasında yatan nedenlerin iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu insan hayatı olunca bu durum daha da fazla önem arz etmektedir. Çalışanlara uygun çalışma ortamı ve çalışma yöntemleri sağlanmalıdır.

Çalışanların görüşleri alınmalıdır

En azından mevzuatın gerektirdiği ölçüde çalışanların görüşleri alınmalıdır. Bu görüşleri en iyi şekilde ortaya koyabilecek olan sendikaların konudan uzak tutulmaya çalışılması kabul edilebilir bir olgu değildir.

Mesleklerin yeterliliklerinin kontrolleri yapılmalıdır

Çalışanlara verilen işlerin iş ve meslek tanımları dışında olmasına engel olunmalıdır. Özel bilgi, deneyim, mesleki yeterlilik şartı olan işlerde bile vasıfsız olarak tanımlanan işçilerin görevlendirildiğine şahit olmaktayız. Bu hataların sonucunda ölümlerin veya ağır yaralanmaların olduğu ortadadır. SGK tarafından çalışanların meslek kodlarının sisteme tanımlanmasını zorunlu tutmasına olumlu bakıyoruz. Ancak çalışan için tanımlanan mesleklerin yeterliliklerinin kontrollerinin de yapılması gerekmektedir.

Bu kadar ölümlü iş cinayetleri olmasına rağmen meslek hastalığından ölümlü vaka olmaması bilimsel gerçeklikten uzaktır. Meslek hastalıklarının tespitinde ciddi eksiklikler olduğu ortadadır.”

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

MADDE 18 – (1) İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar:

a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması.

b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması.

(3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.